SIFIRIN BABASI ‘HAREZMİ’
Matematik hayatımızın vazgeçilmez bir parçası. Hem okul hayatında hem okul hayatı bittikten sonra matematik hep bizimle. Günlük hayatta, spor faaliyetlerinde, sanatsal etkinliklerde, dans ederken, hatta nefes alıp verirken bile hayatımız matematiksel bir döngünün içerisinde ilerliyor. Tüm eğitim hayatında en çok uğraşılan, özel ders ilanlarında en çok aranan başlık daima matematik. Hal böyle olunca da bu kadar matematikle iç içeyken Harezmî’den bahsetmemek, onu tanımamak olmaz. Çünkü Harezmî zamanının en büyük matematikçilerinden. Bugün hayatımızda matematikte kullanılan birçok kavram -ki bunların en önemlisi 0 (sıfır) kavramı- Harezmi sayesinde ya da onun temelini attığı bilimsel adımlar sayesinde ortaya çıkarılmış.
PEKİ HAREZMİ KİMDİR?
780 yılında Özbekistan’ın Karizmi kentinde dünyaya gelen Harezmi’nin tam adı Ebu Abdullah Muhammed bin Musa El Harezmi’dir. Cebirin kurucusu olarak tanınsa da Harezmi sadece matematik alanında değil coğrafya, tarih ve astronomi alanlarında da birçok değerli çalışma yapmıştır. Harezmi batı dünyasında ‘’algebra’’ adı ile bilinir. Temel eğitim yıllarında çok köklü ve kaliteli bir eğitim almış fakat bununla yetinmeyip ilmin beşiği olarak bilinen Bağdat’a giderek eğitim almaya devam etmiştir. Burada da çok değerli çalışmalar ortaya koyan Harezmi bu başarılarından ötürü zamanın Abbasi halifesi tarafından Bağdat Saray Kütüphanesinde önemli bir görev verilerek ödüllendirilmiştir. Harezmi’nin Bağdat’ta yaptığı çalışmalar büyük yankı uyandırmıştır ve diğer bilim insanlarının Bağdat’a gelmelerinde önemli bir rol oynamıştır.
HAREZMİ’NİN ÇALIŞMALARI
Harezmi’nin coğrafya, tarih ve astronomi alanında da çok sayıda çalışması bulunur fakat onu asıl üne kavuşturan matematik alanında yaptıklarıdır. Harezmi matematik dünyasına sıfır kavramını kazandıran bilim insanıdır. Matematiksel denklemlerde kullanılan ‘’x’’ sembolünü ilk kez kullanan kişi de yine Harezmi’dir. İkinci dereceden denklemleri oluşturmuş ve çözme yöntemlerini de ayrıntılı şekilde açıklamıştır. Trigonometrik fonksiyon tablolarında en temel kavramlar olan sinüs ve kosinüsü de kavramlaştırarak geometri alanına büyük katkılar yaratan kişi de yine Harezmi’dir. Matematik her ne kadar zor bir bilim dalı gibi görünse de tüm hayatımızda ihtiyaç duyduğumuz ve başvurduğumuz bir alandır. Bu yüzden Harezmi’ye çok şey borçluyuz.